Nederland Rookvrij

Roken is de belangrijkste vermijdbare risicofactor voor hart- en vaatziekten. Elk jaar sterven er in Nederland ongeveer 3.000 mensen aan een hart- of vaatziekte doordat ze roken. Jaarlijks sterven ook enkele duizenden mensen aan harten vaatziekten als gevolg van meeroken. Onze ambitie is een Rookvrije Generatie in 2035, en uiteindelijk een samenleving waarin niemand meer (over)lijdt aan de gevolgen van (mee)roken. Met onze samenwerkingspartners Longfonds en KWF Kankerbestrijding, maar ook met de vele maatschappelijke partijen in ons netwerk Nederland Rookvrij behaalden we in 2021 mooie resultaten.

Nederland Rookvrij

Roken is de belangrijkste vermijdbare risicofactor voor hart- en vaatziekten. Elk jaar sterven er in Nederland ongeveer 3.000 mensen aan een hart- of vaatziekte doordat ze roken. Jaarlijks sterven ook enkele duizenden mensen aan harten vaatziekten als gevolg van meeroken. Onze ambitie is een Rookvrije Generatie in 2035, en uiteindelijk een samenleving waarin niemand meer (over)lijdt aan de gevolgen van (mee)roken. Met onze samenwerkingspartners Longfonds en KWF Kankerbestrijding, maar ook met de vele maatschappelijke partijen in ons netwerk Nederland Rookvrij behaalden we in 2021 mooie resultaten.

In Nederland raken iedere week honderden kinderen verslaafd aan roken. Jaarlijks sterven ongeveer 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. Om onze ambitie voor 2035 te realiseren, blijven we inzetten op de onomkeerbare maatschappelijke beweging om Nederland rookvrij te maken.

Vijf domeinen voor maatschappelijke impact

Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en Longfonds zijn verenigd in Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (GvRV). Samen zetten we ons in om een Rookvrije Generatie te realiseren. We onderscheiden vijf domeinen waarop we maatschappelijke impact willen maken:

  • meer draagvlak voor rookvrij;
  • meer rookvrije omgevingen;
  • minder verleiding;
  • meer succesvol stoppen met roken;
  • de-normalisatie tabak en tabaksindustrie.

Het algemene publiek, maatschappelijke partijen, bedrijven - iedereen kan belangrijke stappen zetten voor een Rookvrije Generatie. Ook de overheid is aan zet voor impactvolle maatregelen.

Hoe pakken we dit concreet aan?

  • We lobbyen op landelijk en lokaal niveau zodat de ambitie om een Rookvrije Generatie te realiseren hoog op de politieke agenda blijft staan en een nieuw Preventieakkoord Roken wordt aangescherpt. We doen dit door de urgentie voor een Rookvrije Generatie en de noodzaak van aanvullende overheidsmaatregelen te blijven benadrukken.
  • We vergroten het publieke draagvlak voor effectieve tabaksontmoedigingsmaatregelen. We blijven inzetten op het beschermen van onze kinderen en daarmee het de-normaliseren van roken met de campagne ‘De wereld wordt rookvrij. Wen er maar aan’.

Een goede samenwerking tussen de gezondheidsfondsen en andere stakeholders is van groot belang. We mobiliseren zo veel mogelijk partijen om een rookvrij Nederland te realiseren. Onze strategie en activiteiten zijn gestoeld op wetenschappelijke kennis en maatschappelijke analyses. Zo kijken wij naar het percentage mensen dat rookt en naar het draagvlak voor de Rookvrije Generatie. Daarop baseren wij de maatregelen die nodig zijn.

Wat we hebben bereikt in 2021

In 2021 hebben we de campagne ‘De wereld wordt rookvrij. Wen er maar aan’ gelanceerd. Daarnaast zijn het openbaar vervoer en het bedrijfsleven aangejaagd om rookvrij te worden en pakten de GGD’en en gemeenten lokaal steeds meer een regierol op weg naar een Rookvrije Generatie. GGD’en en gemeenten zijn gesteund met extra budget voor rookvrij-materialen om lokaal te laten zien welke locaties al rookvrij zijn. We hebben ook gelobbyd voor maatregelen in het nieuwe Regeerakkoord en stappen gezet richting de gemeenteraadverkiezingen van 2022.

Belangrijkste resultaten:

  • politieke jongerenorganisaties deden een gezamenlijke oproep aan de landelijke politiek;
  • acht op de tien gemeenten zetten zich in voor een rookvrije omgeving;
  • per 1 juli sloten alle rookruimtes in overheids- en openbare gebouwen;
  • 75 procent van de kinderboerderijen is sinds 1 oktober rookvrij;
  • Lidl is de eerste supermarkt in Nederland die geen sigaretten en tabak meer verkoopt;
  • ruim 50.000 mensen deden mee aan Stoptober.

Conclusie

De effectmeting van onze landelijke campagne laat positieve resultaten zien en de campagne werd zelfs door het publiek genomineerd voor een Gouden Loekie. Het verwerven van maatschappelijk draagvlak voor tabaksontmoediging (en de daartoe benodigde maatregelen) en het mobiliseren van belanghebbenden is als kern van onze aanpak nog altijd effectief. Elk jaar verfijnen we onze strategie, spelen we in op ontwikkelingen, breiden we uit en versnellen we waar mogelijk.

De continue politieke lobby tijdens het vormen van een nieuw kabinet heeft in 2021 veel tijd gevraagd. We hebben het belang van tabaksontmoedigingsmaatregelen goed onder de aandacht gebracht van de onderhandelaars. In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 hebben we de politieke partijen van nog inactieve gemeenten opgeroepen het thema ‘rookvrij’ te agenderen en in te bedden in nieuwe beleidsplannen.

Rookvrij had door corona helaas minder prioriteit bij organisaties en kind-omgevingen (sport en recreatie). We moesten meer geduld hebben en afwachten wanneer de maatschappij en organisaties weer openstonden voor onze boodschappen. Op momenten dat er kansen ontstonden waren we optimaal voorbereid om snel te handelen.

We kunnen concluderen dat we goed op koers liggen. Meer organisaties zijn zelf actief, veel kind-omgevingen zijn rookvrij geworden en wettelijke maatregelen zijn getroffen of in voorbereiding. Wel is het van belang dat we doorpakken op accijnsverhoging op tabaksproducten. Gezien de afspraken in het nieuwe coalitieakkoord vertrouwen we erop dat het nieuwe kabinet samen met ons belangrijke stappen zet en dat het Nationaal Preventieakkoord wordt aangescherpt.