Hartfalen eerder herkennen

Bij hartfalen kan het hart niet genoeg bloed rondpompen. Zonder tijdige behandeling gaat het hart steeds verder achteruit en wordt iemand alsmaar zieker. Nederland telt 239.000 hartfalenpatiënten; dit aantal stijgt naar verwachting tot 342.000 in 2030. Daarnaast zijn er zo’n 255.000 mensen die niet weten dat zij hartfalen hebben. Zij krijgen dus niet de benodigde behandeling. Ons doel voor 2030 is om 77.000 mensen op te sporen die niet weten dat zij hartfalen hebben. Door middel van publiekscampagnes richtten we ons in 2021 op de leeftijdsgroep 60-plus. Ook stimuleerden we zorgverleners alert te zijn op signalen.

Hartfalen eerder herkennen

Bij hartfalen kan het hart niet genoeg bloed rondpompen. Zonder tijdige behandeling gaat het hart steeds verder achteruit en wordt iemand alsmaar zieker. Nederland telt 239.000 hartfalenpatiënten; dit aantal stijgt naar verwachting tot 342.000 in 2030. Daarnaast zijn er zo’n 255.000 mensen die niet weten dat zij hartfalen hebben. Zij krijgen dus niet de benodigde behandeling. Ons doel voor 2030 is om 77.000 mensen op te sporen die niet weten dat zij hartfalen hebben. Door middel van publiekscampagnes richtten we ons in 2021 op de leeftijdsgroep 60-plus. Ook stimuleerden we zorgverleners alert te zijn op signalen.

De drie meest voorkomende signalen die op hartfalen kunnen duiden, zijn vermoeidheid, kortademigheid bij inspanning en vocht vasthouden. Dit zijn klachten die ook bij andere ziekten voorkomen. Hartfalen komt vaak voor bij mensen die al een andere ziekte hebben, zoals COPD, diabetes of andere hartaandoeningen. Dat alles maakt herkennen van hartfalen lastig, zowel voor mensen zelf als voor zorgverleners. Dit zien we ook terug in de cijfers: bij 16 tot 36 procent van de patiënten met COPD, diabetes type 2, kortademigheid bij inspanning en kwetsbare ouderen wordt hartfalen niet herkend.

Campagne, zorg en onderzoek

Vanaf je 60ste neemt het risico op hartfalen toe. Daarom richten wij ons met onze publiekscampagne op 60-plussers. Als deze mensen de signalen herkennen en hiermee ook naar de huisarts gaan, kan hartfalen eerder worden opgespoord en behandeld. Dat heeft een positief effect op de prognose en kwaliteit van leven. Ook richten wij ons op de zorg. Wij stimuleren zorgverleners om alert te zijn op signalen van hartfalen en hier ook actief navraag naar te doen - met name bij hoogrisicogroepen. Zo kan hartfalen eerder worden gediagnosticeerd en behandeld. Als aanvulling hierop startten we in 2021 een grootschalig onderzoek naar thuisscreening van hartfalen.

Wat we hebben bereikt in 2021

  • In 2021 voerden we campagnes over de drie meest voorkomende signalen. Mensen die deze signalen bij zichzelf of een ander herkennen, kunnen de Hartenkaart invullen. Heeft iemand meerdere symptomen die op hartfalen kunnen wijzen, dan volgt het advies om naar de huisarts te gaan voor navraag. Ons interne doel was om in 2021 minimaal 3.000 mensen met hartfalen op te sporen. Op basis van inschattingen hebben we dit doel ruimschoots behaald.
  • Samen met de Philips Foundation introduceerden we de Hartdagboek-app. Deze is bedoeld voor mensen die klachten iets langer willen bijhouden voordat ze naar de huisarts gaan.
  • In mei 2021 is de herziene NHG-standaard (Nederlands Huisartsen Genootschap) Hartfalen uitgebracht. Samen met het NHG ontwikkelden we een korte video over deze standaard. Hierin was ruime aandacht voor het belang van vroege opsporing van hartfalen. Met Huisarts Podcast ontwikkelden we bovendien een podcast over dit thema. Aan het eind van 2021 ontwikkelden we in samenwerking met de HartvaatHAG (de kaderhuisartsen hart- en vaatziekten) een e-learning ‘Hartfalen voor praktijkondersteuners en huisartsen’. Deze is geaccrediteerd en vanaf 2022 te volgen.
  • In 2021 gingen we een samenwerking aan met ZonMW onder de noemer ‘De Juiste Hartzorg Op de Juiste Plek’. Het doel: met regionale netwerkzorg zo veel mogelijk mensen met boezemfibrilleren en hartfalen opsporen en optimaal behandelen. De Hartstichting is één van de partners van het consortium Check@Home, een initiatief van de DCVA (Dutch CardioVascular Alliance). In dit consortium werken onder andere de Hartstichting, Nierstichting en het Diabetes Fonds samen naast een groot aantal onderzoekers en private partners. In 2021 bereidde dit consortium een grootschalig onderzoek voor. Hierbij screenen mensen zelf thuis op boezemfibrilleren, hartfalen, coronair lijden en chronische nierschade en diabetes. Bij afwijkingen kan de persoon zich melden bij een regionaal centrum voor vervolgonderzoek.

Vervolg in 2022

We gaan verder met de ingezette acties. Zorgregio’s kunnen in 2022 inhoudelijke ondersteuning en een financiële bijdrage aanvragen om regionale netwerkzorg op te zetten. We verwachten dat dit een flinke bijdrage gaat leveren aan het aantal mensen dat gescreend (en optimaal behandeld) gaat worden. Het consortium Check@Home start in 2022 met het onderzoek. Het is de bedoeling dat tot 2026 ruim 150.000 mensen tussen de 50 en 75 jaar uit vier Nederlandse regio’s worden uitgenodigd mee te doen. Hiermee hebben we een belangrijke stap gezet in het realiseren van de doelstellingen voor 2030.