Hartfalen eerder herkennen

Er zijn naar schatting 255.000 Nederlanders van zestig jaar en ouder die hartfalen hebben, maar die dit zelf nog niet weten. Bij hartfalen kan het hart het bloed minder goed wegpompen. Organen en spieren krijgen niet genoeg zuurstof en voedingsstoffen. De bloedvaten raken vol en er lekt vocht uit. Dit gebeurt vooral naar de longen, buik, benen en enkels. De drie meest voorkomende signalen die kunnen duiden op hartfalen zijn vermoeidheid, kortademigheid bij inspanning en vocht vasthouden. Dit zijn signalen die ook bij andere ziekten voorkomen. Hartfalen komt vaak voor bij mensen die al een andere ziekte hebben. Dat maakt herkennen van hartfalen lastig. Hartfalen heeft verschillende vormen. Voor een aantal vormen van hartfalen is nog geen goede behandeling. Daarom heeft vroege opsporing en behandelen in een stadium dat de ziekte nog relatief onschuldig is, onze prioriteit.

Als bij meer mensen hartfalen in een vroeg stadium ontdekt wordt en de behandeling gestart wordt, kunnen meer mensen langer in goede gezondheid leven.

Onze aanpak

Vanuit het thema ‘Hartfalen eerder herkennen’ richten we ons zowel op het publiek (mensen die nog niet weten dat ze mogelijk hartfalen hebben) als op de zorgverleners. In 2020, 2021 en 2022 willen we respectievelijk 1.000, 4.000 en 7.000 mensen per jaar opsporen. Via een jaarlijkse campagne wijzen we mensen op de drie meest voorkomende signalen en adviseren we ze om bij klachten naar de huisarts te gaan. Daar kunnen ze vragen of de klachten met het hart te maken kunnen hebben. Zorgverleners stimuleren we op hun beurt om alert te zijn op de symptomen en de Richtlijn Hartfalen te volgen. Zo herkennen zij hartfalen eerder en wordt hartfalen eerder behandeld. Patiënten hebben er dan minder last van en leven langer met een betere gezondheid. Als meer patiënten met hartfalen eerder behandeld worden, biedt dit ook meer mogelijkheden voor onderzoekers om de behandeling te verbeteren.

Naast de route richting publiek en de zorgverleners lopen parallel de volgende drie routes:

  • een samenwerkingsprogramma met beroepsvereniging Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC), de Dutch CardioVascular Alliance (DCVA) en patiëntenorganisatie Harteraad;
  • een landelijke aanpak van vroege opsporing van hartfalen;
  • het financieren van wetenschappelijk onderzoek naar vroege opsporing en behandeling van hartfalen.

We pakken dus vroege opsporing, verbetering van de zorg door meerdere hulpverleners en betere behandeling op basis van goed onderzoek in samenhang aan.

Onze doelen

Dit hebben we bereikt in 2020

  • Met de hartfalencampagne hebben we het publiek via diverse kanalen gewezen op de ‘Hartenkaart’ (een kaart met zeven vragen om erachter te komen of de klachten die je hebt door hartfalen kunnen komen). De streefcijfers van het online gedeelte van de campagne werden al in de eerste week van de campagne bereikt.
  • We hebben een pilot uitgevoerd voor een zorgverlenerscampagne. We hebben huisartsen, Praktijk Ondersteuners Huisartsenzorg (POH), cardiologen en verpleegkundigen gewezen op de publiekscampagne en het belang van diagnose volgens de richtlijnen.
  • We hebben het initiatief genomen om in samenwerking met DCVA een landelijke aanpak van vroege opsporing van hartfalen, diabetes, nierschade en boezemfibrilleren te onderzoeken en op te zetten in samenwerking met een bestaand onderzoek naar nierfalen. Aan dit initiatief doet ook het Diabetes Fonds mee. Door op deze manier samen te werken, verwachten we veel hartfalenpatiënten vroeg op te kunnen sporen.

De invloed van corona Door de uitbraak van corona hebben we minder uit acties in de huisartsenpraktijken kunnen halen dan beoogd. De hartfalencampagne hebben we wel door laten gaan, maar uitgesteld van de zomer naar het najaar. Ook het onderzoek naar hartfalen is iets vertraagd.

Ons inzicht We ontwikkelen de Hartenkaart verder, zodat die beter onderscheid maakt tussen mensen met en zonder hartfalen.

Samenwerking We hebben samengewerkt met de Adviescommissie Hartfalen Eerder Herkennen, die wij zelf eerder hebben ingesteld. De adviesommissie bestaat uit: • diverse huisartsen, • twee huisarts-onderzoekers, • een kaderhuisarts van de HartVaatHAG, • hartfalencardiologen verbonden aan NVVC Connect, • patiënten en naasten.

Conclusie We hebben het doel voor 2020 naar beneden gebracht van 2.000 naar 1.000 mensen opsporen. We kijken of we, afhankelijk van de ontwikkelingen rond corona, in 2021 meer mensen kunnen bereiken om zo richting 2022 het beoogde aantal te kunnen behalen. Wat sneller loopt dan verwacht, is de opzet van een patiëntenregistratie die ook geschikt is voor onderzoek. We hopen daarmee in de toekomst tijd in te lopen.